በጥንታዊ ግሪክ ቋንቋ ተናጋሪ ፣ ውይይት የማድረግ ፣ የአንድን ሰው አመለካከት የመከላከል እና ተቃዋሚዎችን የማግባባት ችሎታ ከፍተኛ ግምት ተሰጥቶት ነበር ፡፡ ከክርክር ጥበብ እና ክርክር ጋር የተዛመዱ ብዙ ቃላት የግሪክ መነሻ መሆናቸው በአጋጣሚ አይደለም ፡፡ ከእንደዚህ ዓይነት ቃል አንዱ ሥነ-ጥበብ ነው ፡፡ ምንድን ነው?
“ኢሪቲክስ” የሚለው ቃል ከየት መጣ?
ከጥንታዊው የግሪክ ቋንቋ የተተረጎመው “ኤሪቲክስ ተህኔ” ማለት “የክርክር ጥበብ” ሲሆን “ኢሪኮስኮስ” ደግሞ “ክርክር” ማለት ነው ፡፡ ያም ማለት ኢሪቲክስ የመከራከር ፣ ከተቃዋሚዎች ጋር አለመግባባቶችን የማድረግ ችሎታ ነው።
በእንደዚህ ዓይነት ትርጓሜ ውስጥ ምንም ስህተት ያለ አይመስልም ፣ ምክንያቱም እያንዳንዱ ሰው በአመለካከቱ ፣ በእምነቱ ፣ እና በዚህ መሠረት ለእሱ ፍላጎት ባለው ማንኛውም ጉዳይ ላይ የመከራከር መብት አለው። ሆኖም ለምሳሌ ፣ ታላቁ ሳይንቲስት እና ፈላስፋ አርስቶትል ስነ-ጥበባዊነትን አልቀበልም ፣ በሐቀኝነት በተሞላው መንገድ የመከራከር ጥበብ ብሎታል ፡፡ እንዴት?
እውነታው መጀመሪያ ላይ የኢሪቲክ ተከታዮች በክርክሩ ውስጥ ድልን ለማግኘት ዋና ግባቸውን ያወጡ ሲሆን ተቃዋሚውን የክርክር ክብደታቸውን ያሳምኑ ነበር ፣ ግን ከጊዜ በኋላ ባህሪያቸው ሙሉ በሙሉ ተለውጧል ፡፡ አሁን ተቃዋሚውን ትክክል እንደሆኑ (ሊረዳ የሚችል እና ተፈጥሮአዊ) መሆኑን ለማሳመን ብዙ አልሞከሩም ፣ ግን ማንኛቸውም ክርክሮች ፣ ክርክሮች የበለጠ አሳማኝ ቢመስሉም በማንኛውም መንገድ ድልን ለማግኘት ፡፡ በተመሳሳይ ጊዜ ፣ ብቁ ያልሆኑ ዘዴዎችን እንኳን አልናቀፉም-መዋሸት ፣ በተነሳ ድምጽ ክርክር ማካሄድ ፣ የግል መሆን ፡፡
“Eristkos” የሚለው ቃል “መጨቃጨቅ” ብቻ ሳይሆን “ጨካኝ” ማለት መሆኑ እንዲሁ በአጋጣሚ አይደለም ፡፡
ሥነ-ጥበባት ወደ ዲያሌክስክስ እና ወደ ሶፊስትሪ መበታተን
ቀስ በቀስ ሁለት የፍልስፍና አቅጣጫዎች ከሥነ-ጥበባት ተሽከረከሩ-ዲያሌቲክስ እና ሶፊስትሪ ፡፡ “ዲያሌክቲክስ” የሚለው ቃል ለመጀመሪያ ጊዜ ጥቅም ላይ የዋለው ታዋቂው ፈላስፋ ሶቅራጠስ ሲሆን የተጠቀመበትን ጉዳይ በአጠቃላይ በማወያየት ፣ የመከራከሪያ ነጥቦችን ከግምት ውስጥ በማስገባት ሁሉንም ክርክሮች በጥንቃቄ በመመርመር ትክክለኛነታቸውን ተቃዋሚዎችን የማሳመን ጥበብን ለማመልከት ይጠቀሙበት ነበር ፡፡ እያንዳንዱ ፓርቲዎች ፡፡
“ሶፊስትሪ” ማለት ክርክሮችን ፣ የማይረባ የሚመስሉ እና ሁሉንም የአመክንዮ ህጎች የሚጥሱ መግለጫዎችን በመጠቀም በውዝግብ ውስጥ ድልን ማግኘት ማለት ነው ፣ ግን ጥልቀት በሌለው ፣ በችኮላ ከግምት እውነተኛ ሊሆን ይችላል ፡፡
አርስቶትል በእውነቱ ኢሪስትክስን ከሶፊስቴሪያ ጋር አመሳስሏል ፡፡
በዚህ ችግር ላይ የአሪስቶትል አመለካከቶች ተጨማሪ እድገት የአርተር ሾፐንሃወር ስራዎች ነበሩ ፡፡ ይህ ዝነኛ ፈላስፋ ኢሪቲክስ መንፈሳዊ ጎራዴን ብሎ ጠርቶ በትክክል የመቆየት ብቸኛ ዓላማ አለው ፡፡
በአሁኑ ጊዜ ሥነ-ምግባር ደንብ (ሥነ ምግባር) ከሥነ-ጥበባት (ሥነ-ጥበባት) ጋር በጣም ተመሳሳይ ተደርጎ ሊወሰድ ይችላል ፡፡ ከሁሉም በላይ ፣ የአዳኙ መሠረታዊ ዓላማ በትክክል ተመሳሳይ ነው-የእርሱን ጽድቅ ለማሳመን ፣ ውሸቶችን እና ሌሎች ተገቢ ያልሆኑ ዘዴዎችን ንቆ አይደለም ፡፡
